Hipomania to stan emocjonalny charakteryzujący się podwyższonym nastrojem, zwiększoną energią i aktywnością, ale o mniejszym nasileniu niż w pełnej manii. Osoby doświadczające hipomanii mogą być bardziej towarzyskie, pełne entuzjazmu, kreatywne i produktywne. Mogą również wykazywać zwiększoną pewność siebie, mniej potrzeby snu oraz skłonność do podejmowania ryzyka lub impulsywnych działań.
Hipomania jest często obserwowana w chorobie afektywnej dwubiegunowej, gdzie występują okresy hipomanii naprzemiennie z epizodami depresji lub manii pełnej. Ważne jest zauważenie, że hipomania różni się od pełnej manii, ponieważ objawy hipomanii nie są na tyle nasilone, aby prowadzić do znaczących problemów w funkcjonowaniu społecznym czy zawodowym, ani nie powodują utraty kontaktu z rzeczywistością. Hipomania jest jednym z kluczowych objawów zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu II, gdzie naprzemiennie występują epizody hipomanii i depresji. Diagnoza hipomanii wymaga obserwacji objawów przez co najmniej cztery dni, aby potwierdzić ich stabilność i wpływ na zachowanie jednostki.
Objawy hipomanii
- wyraźne poprawienie nastroju (łagodne podwyższenie nastroju lub jego drażliwość),
- wyraźne utrudnienie funkcjonowania
- nadmierną wesołość,
- nadmierną gadatliwość,
- znacznie zredukowaną potrzebę snu (pacjent może spać tylko dwie-trzy godziny na dobę i mimo to twierdzi, że jest w pełni wypoczęty),
- drażliwość i skłonność do gwałtownych wybuchów gniewu,
- przyspieszony tok myślenia i gonitwę myśli,
- poczucie wyjątkowej wartości własnej osoby,
- intensyfikację zmysłów (np. kolory mogą wydawać się bardziej intensywne, a dźwięki głośniejsze),
- zaangażowanie w wiele zadań jednocześnie,
- łatwość w rozpraszaniu uwagi,
- zwiększony popęd seksualny,
- brak przestrzegania ogólnie przyjętych norm zachowania.
Mania a hipomania
Czym się różni mania od hipomanii? Hipomania to stan łagodnego podwyższonego nastroju, energii i aktywności, który jest mniej intensywny niż pełnoobjawowa mania. Osoby doświadczające hipomanii mogą czuć się wyjątkowo radosne, optymistyczne, pewne siebie, a także odczuwać zwiększoną kreatywność i produktywność. Charakteryzuje się ona również zwiększoną drażliwością, zmniejszoną potrzebą snu oraz skłonnością do podejmowania ryzykownych zachowań. W przeciwieństwie do manii, objawy hipomanii nie prowadzą zazwyczaj do poważnych zaburzeń w codziennym funkcjonowaniu, ale mogą stanowić wczesny sygnał ostrzegawczy przed rozwinięciem się epizodu maniakalnego.
W epizodzie hipomanii pojawia się większość objawów charakterystycznych dla manii, ale pacjenci zazwyczaj są świadomi zachodzących zmian i potrafią powstrzymać się od działania pod wpływem nagłych impulsów czy myśli. Kluczową różnicą między manią a hipomanią jest intensywność zaburzenia. W manii objawy są na tyle silne, że prowadzą do poważnych problemów lub wymagają hospitalizacji, a całe funkcjonowanie psychospołeczne pacjenta jest poważnie zakłócone. Często pojawiają się problemy takie jak zaciąganie kredytów, rozwiązłość seksualna prowadząca do problemów małżeńskich i zdrowotnych, ryzykowna jazda samochodem, powodowanie wypadków, ucieczka z domu, czy nagłe rzucenie pracy bez zabezpieczenia finansowego. Pacjent w hipomanii natomiast może mieć pragnienie ucieczki, nawiązania romansu lub wydawania pieniędzy czy, ale zachowuje nad sobą kontrolę i nie podejmuje takich działań.
Czynniki nasilające objawy hipomanii
Hipomania może łatwo przekształcić się w manię, zwłaszcza w wyniku pewnych czynników. Do najczęstszych z nich należą nadmierna stymulacja, brak przestrzegania zaleceń dotyczących farmakoterapii, deprywacja snu oraz spożywanie alkoholu lub innych substancji uzależniających. Szczególnie istotnym czynnikiem jest utrata snu, która może znacząco zaostrzyć objawy manii.