Tożsamość płciowa to subiektywne poczucie przynależności do określonej płci, które może być zgodne lub niezgodne z przypisaną przy narodzeniu płcią biologiczną. Tożsamość płciowa jest głęboko zakorzeniona w jednostce i odnosi się do tego, czy osoba czuje się mężczyzną, kobietą, czy też identyfikuje się jako osoba niebinarna, płciowo nieokreślona. To jest subiektywne doświadczenie, które może nie być tożsame z przypisaną biologicznie płcią. Odnosi się do wewnętrznego przekonania jednostki o tym, czy jest mężczyzną, kobietą, osobą niebinarną, czy też identyfikuje się w inny sposób. Tożsamość płciowa kształtuje się we wczesnym dzieciństwie, ale może się rozwijać i zmieniać w ciągu życia. To, jak ktoś postrzega swoją płeć, może być zgodne lub niezgodne z płcią przypisaną mu przy urodzeniu na podstawie cech biologicznych (takich jak genitalia).
Tożsamość płciowa jest odrębna od orientacji seksualnej i odnosi się do tego, kim czujemy się wewnętrznie, podczas gdy orientacja seksualna odnosi się do zainteresowania emocjonalnego i seksualnego w stosunku do innych osób. Tożsamość płciowa jest złożoną i różnorodną kwestią. Niektóre osoby doświadczają jednoznacznej tożsamości płciowej, zgodnej z przypisaną biologicznie płcią, podczas gdy inne mogą doświadczać niezgodności płciowej, identyfikując się jako osoby transpłciowe. Istnieją również osoby, które identyfikują się poza tradycyjnym podziałem na mężczyzn i kobiety, jako osoby niebinarne, płciowo nieokreślone.
Rodzaje tożsamości płciowej
Cisgender
Osoba cisgenderowa (cis) identyfikuje się z płcią, którą przypisano jej przy urodzeniu. Na przykład osoba, której przy narodzinach przypisano płeć męską i która identyfikuje się jako mężczyzna, jest osobą cisgenderową.
Transgender
Osoby transgenderowe mają tożsamość płciową niezgodną z płcią przypisaną przy urodzeniu. Na przykład, osoba przypisana jako kobieta przy urodzeniu, która identyfikuje się jako mężczyzna, jest osobą transgenderową (mężczyzna trans). Transgenderowe mogą również identyfikować się jako niebinarne, czyli nieodczuwające pełnej przynależności do kategorii mężczyzny lub kobiety.
Niebinarność
Niebinarne osoby identyfikują się poza tradycyjnymi kategoriami mężczyzny i kobiety. Ich tożsamość może obejmować kombinację cech męskich i żeńskich, być zmienna, lub całkowicie poza binarnym podziałem płci. Terminy takie jak „genderqueer”, „genderfluid”, czy „agender” są często używane w kontekście niebinarności.
Genderqueer
Tożsamość genderqueer odnosi się do osób, które odrzucają ścisłe kategorie płci męskiej i żeńskiej, identyfikując się z tożsamością płciową, która jest płynna lub nienormatywna. Mogą oni łączyć cechy obu płci, zmieniać tożsamość w zależności od kontekstu, lub nie identyfikować się z żadną płcią.
Agender
Osoby agender (bezpłciowe) nie identyfikują się z żadną płcią. Mogą odczuwać całkowitą neutralność wobec płci lub nie postrzegać płci jako istotnego aspektu swojej tożsamości.
Bigender i trigender
Osoby bigenderowe identyfikują się z dwoma płciami, które mogą zmieniać się w zależności od kontekstu lub współistnieć jednocześnie. Trigenderowe osoby identyfikują się z trzema różnymi płciami.
Przykłady tożsamości płciowej
Mężczyzna trans
Osoba przypisana jako kobieta przy urodzeniu, która identyfikuje się jako mężczyzna.
Kobieta trans
Osoba przypisana jako mężczyzna przy urodzeniu, która identyfikuje się jako kobieta.
Osoba genderfluid
Osoba, której tożsamość płciowa zmienia się w czasie, na przykład odczuwająca siebie raz jako mężczyznę, raz jako kobietę, a czasem jako osobę niebinarną.
Osoba niebinarna
Osoba, która nie identyfikuje się jednoznacznie jako mężczyzna ani kobieta.
Różnorodność tożsamości płciowej
Tożsamość płciowa jest złożonym i wielowymiarowym aspektem ludzkiej psychiki, który może się różnić w zależności od kontekstu kulturowego, społecznego i osobistego. W różnych kulturach na całym świecie istnieją różne sposoby rozumienia i wyrażania tożsamości płciowej, a niektóre społeczności uznają istnienie więcej niż dwóch płci (np. osoby „Two-Spirit” w niektórych kulturach rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej).
Współczesne zrozumienie tożsamości płciowej uznaje jej elastyczność i odmienność u różnych osób, co pozwala na bardziej inkluzyjne i zróżnicowane społeczeństwo, w którym każda osoba może wyrażać swoją tożsamość w sposób, który jest dla niej autentyczny. Ważne jest, aby szanować i uznawać tożsamość płciową każdej osoby. Szanowanie różnorodności tożsamości płciowej jest ważne dla budowania otwartego, tolerancyjnego i inkluzywnego społeczeństwa, w którym wszyscy ludzie mogą żyć autentycznie i bezpiecznie.