Intensywna Krótkoterminowa Psychoterapia Psychodynamiczna (ISTDP – Intensive Short Term Dynamics Psychotherapy) to podejście terapeutyczne opracowane przez Habiba Davanloo w latach 60. i 70. XX wieku. Jest to forma terapii psychodynamicznej skoncentrowana na szybkim i intensywnym dostępie do nieświadomych konfliktów, emocji oraz mechanizmów obronnych pacjenta. Terapia ta zakłada, że szybkie dotarcie do rdzenia problemów psychicznych pozwala na skuteczniejsze i szybsze rozwiązanie problemów emocjonalnych.
Metoda ISTDP umożliwia osiągnięcie głębokich i trwałych zmian wewnętrznych w stosunkowo krótkim czasie. Jej efekty obejmują m.in.: ustąpienie symptomów, zwiększenie samoakceptacji, poprawę relacji z innymi, zwiększenie bliskości w związkach, większe zaangażowanie w realizację własnych potrzeb, pragnień i celów, pełniejsze i bardziej twórcze przeżywanie życia.
Intensywna krótkoterminowa psychoterapia psychodynamiczna
Intensywna krótkoterminowa psychoterapia dynamiczna to specyficzna forma terapii psychodynamicznej, która skupia się na szybkim, skoncentrowanym działaniu terapeutycznym w celu osiągnięcia pozytywnych zmian u pacjenta. ISTDP opiera się na założeniu, że intensywna i skoncentrowana praca terapeutyczna może prowadzić do szybszych rezultatów terapeutycznych w porównaniu z tradycyjną terapią długoterminową. Opiera się ona na psychoanalitycznych założeniach, wzbogaconych o dane neurobiologiczne oraz wnioski z pracy klinicznej. Głównym celem ISTDP jest maksymalizacja efektów terapeutycznych w jak najkrótszym czasie, co realizowane jest za pomocą procedury zwanej centralną sekwencją dynamiczną. Terapia ta czerpie z freudowskich teorii dotyczących superego i lęku sygnałowego związanego z traumą. Psychopatologię w ISTDP wiąże się z nawarstwieniem traumatycznych doświadczeń z dzieciństwa i relacji z rodzicami. Istotną rolę odgrywa tu także koncepcja „zbroi charakteru” i znaczenie mechanizmów obronnych w rozwoju nerwic. Współczesne badania nad teorią przywiązania, wskazujące na tworzenie systemów obronnych przez dziecko w odpowiedzi na naruszenie więzi, również czerpią z tego nurtu. Ważnym wkładem w rozwój tej koncepcji jest również Trójkąt Konfliktu (Trójkąt Zmiany) Davida Malana, zgodnie z którym zachowania pacjenta można interpretować jako wyraz obrony, lęku lub ukrytych emocji i impulsów.
Cele ISTDP
Terapia jest skupiona na określonym celu terapeutycznym, który jest zdefiniowany i omawiany na wczesnym etapie terapii. Terapeuta i pacjent wspólnie ustalają cele, na których będą się skupiać. ISTDP ma intensywny charakter, co oznacza, że sesje terapeutyczne odbywają się częściej niż w tradycyjnej terapii, np. kilka razy w tygodniu. Intensywność sesji ma na celu zintensyfikowanie procesu terapeutycznego i przyspieszenie zmiany. Relacja terapeutyczna ma kluczowe znaczenie w ISTDP (skoncentrowanie na relacji terapeutycznej). Terapeuta i pacjent budują mocne i zaufane więzi, co umożliwia głębszą eksplorację problemów pacjenta. Terapia skupia się na badaniu i rozumieniu przeniesień na terapeutę uczuć, myśli i oczekiwań pacjenta. Analiza przeniesień jest ważnym elementem ISTDP pomagając pacjentowi zrozumieć i przepracować trudne relacje i wzorce zachowań. Terapeuta wykorzystuje interpretacje, aby pomóc pacjentowi w zrozumieniu nieświadomych procesów i konfliktów, które wpływają na jego funkcjonowanie. Interpretacje pomagają pacjentowi uzyskać nowe spojrzenie na swoje doświadczenia i prowadzą do pozytywnych zmian.
Intensywna krótkoterminowa psychoterapia dynamiczna jest szczególnie skuteczna w przypadku zaburzeń osobowości, takich jak zaburzenie borderline czy zaburzenia narcystyczne, oraz w przypadku krótkotrwałych kryzysów emocjonalnych. Terapeuci specjalizujący się w tej metodzie terapeutycznej często przechodzą odpowiednie szkolenia i posiadają doświadczenie w pracy z tą metodą.
- Ujawnienie i przetworzenie nieświadomych konfliktów
- ISTDP dąży do szybkiego ujawnienia ukrytych konfliktów emocjonalnych, które są źródłem cierpienia pacjenta. Konflikty te często dotyczą relacji z ważnymi osobami z przeszłości, takimi jak rodzice, oraz związanych z nimi emocji, takich jak złość, smutek czy lęk.
- Redukcja mechanizmów obronnych
- Terapeuta pomaga pacjentowi zidentyfikować i zredukować mechanizmy obronne, które uniemożliwiają dostęp do trudnych emocji. Mechanizmy te mogą obejmować wyparcie, zaprzeczenie, racjonalizację, a także bardziej złożone formy obronne, takie jak intelektualizacja.
- Szybka zmiana emocjonalna
- ISTDP koncentruje się na wywołaniu intensywnych emocji w kontrolowanych warunkach terapeutycznych, co ma prowadzić do przepracowania bolesnych doświadczeń i zmniejszenia objawów psychicznych.
- Poprawa funkcjonowania interpersonalnego
- Terapia dąży do poprawy zdolności pacjenta do budowania zdrowszych i bardziej autentycznych relacji z innymi, poprzez lepsze zrozumienie i wyrażanie swoich emocji.
Techniki ISTDP
- Intensywne badanie obronności: Terapeuta szybko identyfikuje i konfrontuje mechanizmy obronne pacjenta, które blokują dostęp do nieświadomych treści. Jest to kluczowy element ISTDP, ponieważ obrony te są często uważane za główną przeszkodę w procesie terapeutycznym.
- Fokus na nieświadome impulsy i emocje: Terapeuta kieruje pacjenta do głębszego przeżywania i wyrażania emocji, które wcześniej były tłumione lub wypierane. Proces ten jest intensywny i wymaga dużej gotowości ze strony pacjenta do konfrontacji z trudnymi uczuciami.
- Wykorzystanie przeniesienia: ISTDP wykorzystuje relację terapeutyczną do odkrycia, jak pacjent przenosi na terapeutę emocje i dynamiki z przeszłych relacji. To umożliwia lepsze zrozumienie problemów interpersonalnych pacjenta i ich przekształcenie.
- Krótkoterminowe i intensywne sesje: Sesje ISTDP są często prowadzone w bardziej intensywny sposób niż tradycyjna terapia psychodynamiczna. Mogą trwać dłużej niż standardowe 50 minut i są bardziej skoncentrowane na szybkim uzyskaniu rezultatów.
ISTDP jest stosowana w leczeniu różnorodnych problemów psychicznych, takich jak zaburzenia lękowe, depresja, zaburzenia osobowości, oraz w przypadkach, gdy inne formy terapii okazały się nieskuteczne. Terapia ta jest szczególnie efektywna u pacjentów, którzy są zmotywowani do intensywnej pracy nad sobą i są gotowi na szybkie tempo terapii. Intensywna Krótkoterminowa Psychoterapia Psychodynamiczna jest metodą, która dzięki swojej intensywności i skupieniu na głęboko ukrytych emocjach, umożliwia szybkie i skuteczne rozwiązywanie problemów psychicznych. Ze względu na swoją specyfikę wymaga od pacjenta dużej gotowości do zaangażowania, ale jednocześnie oferuje możliwość znacznej poprawy w relatywnie krótkim czasie.