Idealizacja to pierwotny mechanizm obronny polegający na posiadaniu przekonania, że ktoś, do kogo jesteśmy przywiązani, jest wszechwiedzący i/lub wszechmocny, dzięki czemu czujemy się przy nim bezpiecznie. Jest to sposób, w jaki umysł broni się przed lękiem i niepewnością, przypisując innym osobom nadzwyczajne cechy i umiejętności. Idealizacja pozwala jednostce na stworzenie poczucia bezpieczeństwa i stabilności w relacji z innymi. Procesem przeciwnym do idealizacji jest dewaluacja.
Mechanizm działania idealizacji
Idealizacja polega na przekształcaniu wizerunku drugiej osoby w sposób, który odpowiada naszym potrzebom emocjonalnym. W procesie tym ignorujemy lub minimalizujemy wszelkie negatywne cechy i słabości tej osoby, a koncentrujemy się wyłącznie na jej pozytywnych stronach i zaletach. W efekcie tworzymy idealny obraz, który pozwala nam na odczuwanie większego komfortu i pewności.
Gdy rzeczywistość nie spełnia jednak naszych wygórowanych oczekiwań stosowanie idealizacji może prowadzić do problemów, jak w sytuacji kiedy osoba idealizowana popełni błąd lub okaże się niedoskonała, co może prowadzić do rozczarowania, złości i innych negatywnych emocji.
Przykłady idealizacji
Przekonanie, że lekarz jest w stanie wyleczyć naszego śmiertelnie chorego partnera
W obliczu śmiertelnej choroby bliskiej osoby, możemy idealizować lekarza, wierząc, że jest on w stanie znaleźć cudowne rozwiązanie i uratować życie naszego partnera. Przekonanie to może dawać nam poczucie nadziei i ulgi, nawet jeśli realne możliwości medycyny są ograniczone. Idealizowanie lekarza pozwala na chwilowe odsunięcie lęku przed utratą bliskiej osoby.
Wiara, że przywódca sekty jest nieomylny
W kontekście sekty czy grupy religijnej, członkowie mogą idealizować swojego przywódcę, wierząc, że jest on nieomylny i posiada wszystkie odpowiedzi na ich problemy. Taka idealizacja pozwala członkom grupy na znalezienie sensu i kierunku w życiu, a także na odczuwanie bezpieczeństwa w grupie. Jednak gdy przywódca popełni błąd lub zostanie ujawniona jego manipulacja, może to prowadzić do poważnego kryzysu wiary i zaufania.
Przeświadczenie dziecka, że rodzic jest w stanie powstrzymać burzę
Dzieci często idealizują swoich rodziców, wierząc, że są oni wszechmocni i potrafią chronić je przed wszelkimi niebezpieczeństwami. Przeświadczenie to daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i stabilności, co jest kluczowe dla jego prawidłowego rozwoju emocjonalnego. Jednak z biegiem czasu, gdy dziecko dorasta i zaczyna dostrzegać ludzkie słabości rodziców, idealizacja może ulec rozpadowi, co jest naturalnym etapem dojrzewania.