Alkoholizm to funkcjonujace w powszechnym obiegu okreslenie na uzależnienie od alkoholu. Alkoholizm jest chorobą charakteryzującą się niezdolnością kontrolowania spożycia alkoholu, silnym pragnieniem alkoholu i trudnościami w ograniczaniu jego spożycia, pomimo ponoszenia ogromnych negatywnych konsekwencji zdrowotnych, społecznych i osobistych. Jak zauważa Jan Strelau (2000) „Alkohol jest prawdopodobnie najstarszą i najbardziej popularną substancją chemiczną zażywaną przez ludzi w celu bezpośredniego uzyskiwania pożądanych efektów psychologicznych – wzbudzania specyficznych stanów emocjonalnych, zmiany stanu świadomości i sposobu myślenia oraz zmiany zachowania”. Spożywanie alkoholu wiąże się z ryzykiem wystąpienia zaburzeń emocjonalnych, poznawczych oraz behawioralnych, a także z uszkodzeniami biologicznymi, które mogą zagrażać zdrowiu, a nawet życiu osoby pijącej. Dodatkowo, negatywne skutki nadużywania alkoholu często oddziałują destrukcyjnie na najbliższe otoczenie, wywierając szkodliwy wpływ na relacje i codzienne funkcjonowanie.
Diagnoza uzależnienia od alkoholu
Według Mellibrudy (1996) diagnoza uzależnienia od alkoholu powinna opierać się na stwierdzeniu, że w ciągu ostatniego roku wystąpiły co najmniej trzy z poniższych objawów:
- Silne pragnienie lub przymus zażycia alkoholu.
- Problemy z kontrolowaniem spożycia alkoholu, takie jak trudności w rozpoczynaniu, kończeniu lub określeniu ilości.
- Objawy odstawienia, które pojawiają się po przerwaniu lub zmniejszeniu spożycia alkoholu, oraz potrzeba zażywania tej samej lub podobnej substancji w celu złagodzenia objawów abstynencyjnych.
- Tolerancja, czyli potrzeba zwiększenia dawki alkoholu, aby osiągnąć efekty, które wcześniej były możliwe przy mniejszych ilościach.
- Zaniedbywanie innych źródeł przyjemności i zainteresowań z powodu spożywania alkoholu, a także wydłużenie czasu potrzebnego na zdobycie alkoholu lub radzenie sobie z jego skutkami.
- Kontynuowanie spożycia alkoholu pomimo dowodów na szkodliwość, takich jak uszkodzenia wątroby, stany depresyjne czy zaburzenia funkcjonowania poznawczego, oraz ocenienie, czy osoba była lub mogła być świadoma tych szkód.
Kluczowym aspektem uzależnienia jest to, że jednostka, mimo doświadczania szkód zdrowotnych, nadal spożywa alkohol, a próby zaprzestania kończą się niepowodzeniem.
Cechy alkoholizmu
Utrata kontroli
Osoba uzależniona od alkoholu ma trudności w ograniczaniu ilości spożywanego alkoholu. Po rozpoczęciu picia nie jest w stanie przewidzieć ani kontrolować, kiedy przestanie pić.
Wzmożone pragnienie
Osoby z alkoholizmem doświadczają silnego pragnienia alkoholu. Mogą czuć, że alkohol jest niezbędny do normalnego funkcjonowania lub że potrzebują go w celu złagodzenia nieprzyjemnych objawów odstawienia.
Wzrost tolerancji
W wyniku regularnego spożywania alkoholu organizm rozwija tolerancję, co oznacza, że osoba potrzebuje większej ilości alkoholu, aby osiągnąć pożądany efekt. Wysoka tolerancja może prowadzić do dalszego zwiększania spożycia alkoholu.
Objawy odstawienia
Kiedy osoba uzależniona od alkoholu przestaje pić lub zmniejsza ilość spożywanego alkoholu, może doświadczać objawów odstawienia. Objawy te mogą obejmować drżenie rąk, nudności, lęki, drażliwość, zaburzenia snu i innych fizyczne i psychiczne dolegliwości.
Negatywne konsekwencje zdrowotne i społeczne
Alkoholizm ma negatywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne osoby uzależnionej. Długotrwałe nadużywanie alkoholu może prowadzić do uszkodzenia wątroby, serca, mózgu, układu nerwowego i innych układów ciała. Może również powodować problemy z relacjami interpersonalnymi, pracą, finansami i prawem.
Leczenie alkoholizmu obejmuje różne metody, w zależności od indywidualnych potrzeb i stopnia uzależnienia. Może obejmować terapię indywidualną, grupową lub rodziną, wsparcie emocjonalne, programy odwykowe, farmakoterapię oraz udział w grupach wsparcia, takich jak Anonimowi Alkoholicy. Wczesne rozpoznanie i interwencja mogą pomóc w uniknięciu poważnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych związanych z alkoholizmem.