Zaburzenia zachowania są szeroką kategorią problemów psychologicznych, które dotyczą zachowań odbiegających od wzorca, charakterystycznego w danej grupie wiekowej lub w kontekście społecznym. Zaburzenia zachowania można opisać jako powtarzające się, trudne do kontrolowania i nieodpowiednie w stosunku do norm społecznych zachowanie, które utrudnia funkcjonowanie jednostki w jej codziennym życiu.
W przypadku dzieci i młodzieży zaburzenia zachowania często obejmują agresywne lub szkodliwe zachowania wobec innych osób lub zwierząt, nierespektowanie zasad społecznych i norm, kłamstwa, kradzieże, niszczenie mienia lub brak empatii i poczucia winy. Zaburzenia zachowania u dorosłych mogą manifestować się jako impulsywność, nieodpowiednie reakcje emocjonalne, nadużywanie używek, przemoc domowa, przestępczość lub manipulacyjne zachowanie.
Zaburzenia zachowania u dzieci
Zaburzenie opozycyjno-buntownicze
Objawia się uporem, buntowniczym zachowaniem, nieposłuszeństwem, konfliktami z autorytetami i częstym drażnieniem innych ludzi.
Zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie
Charakteryzuje się agresją wobec ludzi i zwierząt, kłamstwami, kradzieżami, łamaniem zasad społecznych i norm, a także niszczeniem mienia.
Zaburzenie hiperkinetyczne z deficytem uwagi (ADHD)
Wiąże się z nadmierną impulsywnością, nadmierną aktywnością fizyczną i trudnościami w koncentracji.
Zaburzenia zachowania u dorosłych
Charakteryzuje się brakiem empatii, nieodpowiedzialnym zachowaniem, manipulacją, przemocą, łamaniem praw innych osób i częstym łamaniem norm społecznych.
Obejmuje niezdrową obsesję na punkcie substancji chemicznych, takich jak alkohol, narkotyki, leki przeciwbólowe, które prowadzą do nieodpowiedniego zachowania i negatywnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych.
Zaburzenia nawyków i kontroli impulsów
Takie jak trichotillomania (natrętne wyrywanie włosów), kleptomania (natrętne kradzieże), odkładanie na później (chroniczne odkładanie obowiązków) itp.
W diagnozie zaburzeń zachowania ważne jest uwzględnienie powtarzalności i trwałości zachowań, ich wpływu na funkcjonowanie jednostki oraz konsekwencji społecznych.
Nie każde trudne lub nieprawidłowe zachowanie jest automatycznie uznawane za zaburzenie zachowania. Czasami takie zachowanie może wynikać z innych czynników, takich jak stres, traumatyczne doświadczenia lub nieodpowiednie warunki środowiskowe. Dlatego istotne jest uwzględnienie kontekstu i szerokiego spektrum czynników przy diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń zachowania.
