Jest to streszczenie wstępu do „APA Guidelines for Clinical Supervision in Health Service Psychology”, rok 2014 – pracy naukowej, omawiającej warunki porozumienia wokół superwizji w środowisku psychologów amerykańskich sprzyjającego rozwojowi tej dziedziny.
Główne założenia superwizji koncentrują się na przygotowaniu tamtejszych psychologów do kompetentnego świadczenia usług psychologicznych oraz praktyki zawodowej. Superwizja jest kluczowym elementem w edukacji tych specjalistów. Chociaż istnieje bogata literatura teoretyczna i badawcza dotycząca superwizji, przed powstaniem tych wytycznych nie istniał uzgodniony standard dla jej praktyki.
Kluczowe założenia ram superwizji obejmują
Brak wcześniejszych wytycznych: Mimo uznawania kompetencji superwizora, brakowało jasnych definicji, oceny i ewaluacji kompetencji superwizorów.
Kompetencje superwizora: Kompetencje te obejmują wiedzę, umiejętności i postawy związane z prowadzeniem superwizji. Istotnym elementem kompetencji jest metakompetencja, czyli umiejętność rozpoznania własnych ograniczeń oraz samokontrola swojego działania.
Kompetencyjne podejście do superwizji: Superwizja oparta na kompetencjach wymaga stworzenia ram, które definiują, rozwijają i oceniają proces oraz wyniki superwizji. Obejmuje to wiedzę na temat modeli psychologii, różnorodności kulturowej, kwestii prawnych i etycznych oraz zarządzania podopiecznymi.
Superwizja jako osobna kompetencja: Uznano superwizję za odrębną kompetencję zawodową, wymagającą specyficznego szkolenia. Superwizor musi mieć kompetencje w dziedzinach, które nadzoruje, oraz zrozumienie kontekstów kulturowych i interpersonalnych.
Wzorce z innych dziedzin: Wytyczne czerpią z doświadczeń innych organizacji i specjalności, takich jak psychoterapia czy szkolenia międzynarodowe, które również wprowadzają podejścia oparte na kompetencjach w superwizji.
Cel superwizji: Podstawowym celem jest wspieranie nabywania kompetencji przez nadzorowanego, a także ochrona klienta. Superwizor musi przestrzegać zasad etycznych i prawnych, zapewniać szacunek oraz współpracę w relacji superwizyjnej.
Zakres stosowania: Wytyczne dotyczą superwizji usług klinicznych w obszarze psychologii zdrowia, takich jak praktyki, staże i szkolenia postakademickie. Skierowane są do psychologów nadzorujących studentów w programach edukacyjnych.
Wytyczne powyższe mają aspiracyjny charakter, a ich celem jest zapewnienie jakości w superwizji oraz promowanie dalszego rozwoju zawodowego superwizorów.
Superwizja oparta na kompetencjach wymaga stworzenia jasnych ram do inicjowania, rozwijania, wdrażania i oceny procesów oraz wyników superwizji. Kluczowym założeniem jest, że superwizorzy muszą posiadać wiedzę, umiejętności i postawy dotyczące wysokiej jakości superwizji. Powinni być zaznajomieni z modelami psychologicznymi, teoriami, praktykami, a także z różnorodnością kulturową, aspektami prawnymi i etycznymi oraz zarządzaniem sytuacjami, w których nadzorowani nie spełniają oczekiwań. Superwizorzy muszą także posiadać umiejętności w zakresie prowadzenia superwizji grupowej, indywidualnej oraz na odległość, a także świadomie monitorować swoje funkcjonowanie interpersonalne i profesjonalizm.
7 obszarów, które powinien opanować specjalista superwizji
Obszar A: Kompetencje superwizora
Ten obszar odnosi się do wiedzy, umiejętności i postaw, które superwizor powinien posiadać, aby zapewnić wysoką jakość superwizji. Obejmuje znajomość modeli i teorii psychologicznych oraz kompetencje w obszarach multi-kulturowości, etyki i zarządzania.
Obszar B: Różnorodność
Skupia się na uwzględnianiu i szanowaniu różnorodności w kontekście kulturowym, etnicznym, płciowym oraz innych aspektów tożsamości. Superwizor powinien mieć kompetencje w pracy z osobami o różnych pochodzeniach i z różnorodnymi perspektywami.
Obszar C: Relacja superwizyjna
Ten obszar dotyczy budowania i utrzymywania efektywnej relacji między superwizorem a superwizowanym, opartej na zaufaniu, otwartej komunikacji oraz wsparciu w rozwoju zawodowym.
Obszar D: Profesjonalizm
Skupia się na promowaniu etycznego i profesjonalnego zachowania zarówno superwizora, jak i superwizowanego. Dotyczy standardów zachowania, odpowiedzialności oraz wartości zawodowych w procesie superwizji.
Obszar E: Ocena/Ewaluacja/Informacja zwrotna
Dotyczy systematycznego oceniania postępów superwizowanego, udzielania informacji zwrotnej oraz ewaluacji kompetencji w sposób konstruktywny i zgodny z celami rozwojowymi.
Obszar F: Problemy z kompetencjami zawodowymi
Skupia się na identyfikacji i zarządzaniu trudnościami lub niedostatkami w kompetencjach zawodowych superwizowanego. Superwizor ma za zadanie rozwiązywać takie problemy w sposób odpowiedni i wspierający.
Obszar G: Rozważania etyczne, prawne i regulacyjne
Obejmuje świadomość i przestrzeganie norm etycznych, przepisów prawnych oraz regulacji zawodowych, które obowiązują w kontekście superwizji. Superwizorzy muszą być dobrze zorientowani w tych aspektach, aby chronić pacjentów, opinię publiczną i standardy zawodu.
Wytyczne te są odpowiedzią na obecne trendy w edukacji i szkoleniach w psychologii usług zdrowotnych. Uznaje się je za „żywy dokument„, który powinien być okresowo przeglądany i dostosowywany w oparciu o nowe osiągnięcia, w tym dowody dotyczące superwizji.
Materiał źródłowy: https://www.apa.org/about/policy/guidelines-supervision.pdf
Artykuł powstał we współpracy z Centrum Psychoterapii „Kierunek Równowaga” Warszawa