Psychoterapia psychodynamiczna w swoich podstawowych założeniach ma całkowitą niepowtarzalność życia każdej osoby. Z tego powodu dla terapeuty zawsze najważniejsze jest to, co w pacjencie jednostkowe, szczególne i wyjątkowe. Nurt psychodynamiczny jest bardziej ogólnym i historycznie wcześniejszym podejściem niż psychoanaliza, której korzeni można dopatrywać się w myśli psychodynamicznej.
Niepowtarzalna w życiu człowieka jest przede wszystkim jego biografia. Każda biografia składa się z jaśniejszych i ciemniejszych fragmentów, a te ostatnie – jeżeli stanowiły dla danej osoby zbyt silne przeżycia – mogły w mniejszym bądź większym stopniu zostać przez umysł wyparte i zepchnięte do nieświadomości. Ale to, że zostały zepchnięte do nieświadomości, nie oznacza, że nie mają wpływu na nasze teraźniejsze życie. Każdy człowiek jest bowiem rezultatem swojej własnej biografii.
Często pacjent, choć sobie tego nie uświadamia, odtwarza swoje dawne relacje przenosząc uczucia z osoby z przeszłości na osobę z teraźniejszości. Zachowania wynikające z owego przeniesienia wielokrotnie stają się źródłem konfliktów i nieporozumień, a nawet przyczyną nieudanych relacji z innymi ludźmi. Żeby móc skutecznie rozwiązywać konflikty, pacjent powinien uświadomić sobie działanie mechanizmu, którym jest przeniesienie, lepiej zrozumieć motywy swojego postępowania i w konsekwencji nauczyć się budować więzi z innymi ludźmi w sposób w pełni świadomy.
Reakcje przeniesieniowe pojawiają się również u pacjenta podczas psychoterapii psychodynamicznej. Podstawowym zadaniem terapeuty jest dostrzeżenie owych reakcji, a następnie ich analiza i interpretacja.
Jednym z najważniejszych obszarów zainteresowania psychoterapeuty są wewnętrzne konflikty. Oczywiście psychoterapia psychodynamiczna nie zajmuje się samymi tylko wewnętrznymi konfliktami. Innym obszarem jej zainteresowania są defekty i deficyty psychiczne.
Terapia psychodynamiczna opiera się na relacji terapeutycznej. W ramach podejścia psychodynamicznego przyjmuje się takie specyficzne założenia jak:
- Objawy mają różne źródła i mogą być spowodowane wewnętrznymi konfliktami, brakami w rozwoju oraz defektami organicznymi.
- Nie istnieje jedno określone podejście terapeutyczne, ponieważ wybór strategii terapeutycznej zależy od diagnozy psychodynamicznej.
- Diagnoza psychodynamiczna jest procesem ciągłym i kształtuje się we współpracy z pacjentem na przestrzeni całego procesu terapeutycznego.
- Terapia psychodynamiczna skupia się na relacji między terapeutą, a pacjentem oraz na dialogu terapeutycznym, który ma pomóc pacjentowi zrozumieć, jak dochodzi do formułowania swoich przekonań i myśli.
- Kluczowym narzędziem terapii jest rozmowa. W tym podejściu terapeuta może korzystać z bardziej aktywnych metod, co pozwala na krótsze terapie dynamiczne, jeśli jest to odpowiednie.
- Czas trwania terapii może być różny, zależnie od diagnozy zaburzenia, i może wynosić od kilkunastu sesji do kilku lat. Sesje odbywają się regularnie, z częstotliwością od jednej do trzech razy w tygodniu.
