Organiczne zaburzenia psychiczne to zaburzenia wywołane nieprawidłowym funkcjonowaniem mózgu lub chorobami układowymi. Te zaburzenia powstają na skutek uszkodzenia lub stanów chorobowych, które mają wpływ bezpośredni lub pośredni na funkcjonowanie mózgu. Objawy psychopatologiczne organicznych zaburzeń psychicznych zazwyczaj dotyczą nastroju, emocji, funkcji poznawczych, percepcji, zachowania, osobowości i treści myślenia. Zazwyczaj te zaburzenia pojawiają się w wieku dorosłym lub później i mają charakter trwały lub postępujący. Zaburzenia wywołane przez substancje psychoaktywne są zazwyczaj opisywane jako odrębne jednostki chorobowe, ale również zaliczają się do organicznych zaburzeń psychicznych.
Organiczne zaburzenia psychiczne mogą być pierwotne, gdy są wynikiem chorób, urazów i uszkodzeń bezpośrednio i specyficznie oddziałujących na tkankę mózgową. Mogą również mieć charakter wtórny, kiedy są efektem chorób układowych lub dysfunkcji mózgu, który jest jednym z wielu narządów czy układów dotkniętych problemem.
Przyczyny organicznych zaburzeń psychicznych
Zaburzenia związane z uszkodzeniami mózgu
- Urazy mózgu (np. w wyniku wypadków)
- Guzy mózgu
- Zmiany po udarach mózgu
Infekcje
- Zapalenie mózgu (encefalitis)
- Neuroborelioza
Zatrucia i toksyczne efekty substancji
- Zatrucie alkoholem lub narkotykami
- Ekspozycja na toksyny, takie jak metale ciężkie
Zaburzenia wynikające z niedoborów żywieniowych
- Niedobór witaminy B12
- Niedobór tiaminy (witamina B1)
Objawy organicznych zaburzeń psychicznych
Objawy organicznych zaburzeń psychicznych mogą być bardzo różnorodne, zależnie od rodzaju uszkodzenia mózgu oraz jego lokalizacji. Poniżej przedstawiono niektóre z najczęściej występujących objawów:
Percepcyjne i motoryczne
- Halucynacje (np. wzrokowe, słuchowe)
- Zaburzenia równowagi i koordynacji
- Problemy z mową (np. afazja)
- Trudności w poruszaniu się
Emocjonalne i behawioralne
- Depresja
- Lęki
- Zmiany nastroju (np. wahania nastroju)
- Agresywne zachowania
- Apatia lub wycofanie społeczne
Kognitywne
- Zaburzenia pamięci (np. amnezja)
- Problemy z koncentracją i uwagą
- Trudności w planowaniu i organizowaniu działań
- Problemy z rozumieniem i przetwarzaniem informacji
Przykłady organicznych zaburzeń psychicznych
Choroba Alzheimera
Choroba Alzheimera jest neurodegeneracyjnym zaburzeniem, które prowadzi do stopniowej utraty funkcji poznawczych, w tym pamięci, myślenia i zdolności do wykonywania codziennych czynności. Jest najczęstszą przyczyną demencji u osób starszych. Choroba ta charakteryzuje się obecnością płytek amyloidowych i splątków neurofibrylarnych w mózgu, co prowadzi do śmierci komórek nerwowych i zaniku tkanki mózgowej.
Objawy choroby Alzheimera
- Stopniowa utrata pamięci
- Problemy z orientacją w czasie i przestrzeni
- Trudności w wykonywaniu znanych czynności
- Zmiany osobowości i nastroju
Choroba Parkinsona
Choroba Parkinsona jest zaburzeniem neurodegeneracyjnym, które wpływa na układ ruchowy, prowadząc do drżenia, sztywności mięśni, spowolnienia ruchów i problemów z równowagą. W zaawansowanych stadiach może również wpływać na funkcje poznawcze i prowadzić do demencji.
Objawy Parkinsona
- Drżenie kończyn, szczególnie rąk
- Sztywność mięśni
- Bradykinezja (spowolnienie ruchów)
- Problemy z chodzeniem i równowagą
- Depresja i lęki
- Problemy poznawcze w późniejszych stadiach
Urazy mózgu
Urazy mózgu, takie jak te wynikające z wypadków samochodowych, upadków czy urazów sportowych, mogą prowadzić do różnorodnych zaburzeń psychicznych. Stopień i rodzaj objawów zależą od miejsca i zakresu uszkodzenia.
Objawy urazów mózu
- Amnezja
- Problemy z koncentracją i uwagą
- Zmiany osobowości
- Depresja i lęki
- Problemy z mową i ruchami
Neuroborelioza
Neuroborelioza jest zakażeniem wywołanym przez bakterie Borrelia burgdorferi, które przenoszone są przez kleszcze. Jeśli infekcja dotrze do mózgu, może powodować różnorodne zaburzenia neurologiczne i psychiczne.
Objawy neuroboreliozy
- Bóle głowy
- Problemy z pamięcią i koncentracją
- Zaburzenia snu
- Zmiany nastroju, takie jak depresja i lęki
- Halucynacje
Zatrucie alkoholowe
Chroniczne nadużywanie alkoholu może prowadzić do poważnych uszkodzeń mózgu, znanych jako encefalopatia alkoholowa, która może powodować trwałe zmiany w funkcjach poznawczych i emocjonalnych.
Objawy zatrucia alkoholowego
- Zaburzenia pamięci
- Problemy z koncentracją i uczeniem się
- Trudności w koordynacji ruchowej
- Zmiany nastroju, takie jak drażliwość i depresja
Niedobór witaminy B12
Niedobór witaminy B12 może prowadzić do poważnych problemów neurologicznych i psychicznych, w tym depresji, lęków i zaburzeń poznawczych. Witamina B12 jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.
Objawy niedoboru witaminy B12
- Depresja
- Problemy z pamięcią i koncentracją
- Zmiany nastroju
- Problemy z równowagą i koordynacją
- Drętwienie i mrowienie w kończynach