Odwrócenie to wtórny mechanizm obronny polegający na inicjowaniu scenariuszy, w których pozycja osoby ulega zmianie – z podmiotu na przedmiot lub z przedmiotu na podmiot. Mechanizm ten pozwala jednostce na radzenie sobie z trudnymi emocjami, konfliktami wewnętrznymi lub zewnętrznymi oraz lękami poprzez zmianę ról i perspektyw. Dzięki temu osoba może uzyskać poczucie kontroli nad sytuacją, z którą trudno jej się bezpośrednio zmierzyć.
Mechanizm działania odwrócenia
Mechanizm odwrócenia działa na zasadzie zmiany ról i perspektyw, co pozwala jednostce na lepsze radzenie sobie z trudnymi emocjami i sytuacjami. Przez zmianę pozycji z biernej na aktywną (lub odwrotnie), osoba może zyskać poczucie kontroli nad sytuacją, co pomaga jej w redukcji lęku i napięcia.
Odwrócenie pozwala także na uniknięcie bezpośredniego konfrontowania się z trudnymi emocjami lub konfliktami. Zamiast bezpośrednio zmierzyć się z lękiem czy frustracją, osoba zmienia swoją rolę, co pozwala jej na przetworzenie tych emocji w sposób bardziej bezpieczny i kontrolowany.
Przykłady odwrócenia
Zabawa lalkami
Jednym z najbardziej klasycznych przykładów odwrócenia jest zabawa lalkami u dzieci. Dziecko często znajdujące się w pozycji biernej w relacji z dorosłymi, może zmieniać swoją rolę na aktywną, wcielając się w postać dorosłego, opiekuna czy nauczyciela podczas zabawy lalkami. Poprzez tę aktywność, dziecko zyskuje kontrolę nad sytuacjami, które w rzeczywistości mogą być dla niego trudne lub frustrujące. W ten sposób może ono przetwarzać swoje doświadczenia i emocje, ucząc się jednocześnie, jak radzić sobie z różnymi sytuacjami społecznymi.
Zaspokajanie potrzeby bycia zależnym poprzez opiekę nad innymi
Innym przykładem odwrócenia jest sytuacja, w której osoba zaspokaja swoją potrzebę bycia zależnym, otaczając opieką kogoś innego. Osoba pragnąca bezpieczeństwa i wsparcia, może odwrócić swoją rolę i stać się opiekunem. Przez opiekowanie się kimś, kto potrzebuje pomocy, jednostka identyfikuje się z poczuciem bezpieczeństwa i zależności osoby, którą otacza opieką. W ten sposób zaspokaja swoje własne potrzeby emocjonalne, tworząc iluzję, że sama jest w bezpiecznej i chronionej pozycji.
