Nerwica jest chorobą, która należy do grupy zaburzeń psychicznych. Jest poważnym problemem zdrowotnym, który może znacząco wpływać na jakość życia osoby dotkniętej tym zaburzeniem. Charakteryzuje się występowaniem różnorodnych objawów fizycznych, emocjonalnych i behawioralnych, które są wynikiem przewlekłego lęku i niepokoju, nadmiernego stresu i napięcia emocjonalnego. Osoby cierpiące na nerwicę często doświadczają silnych reakcji na codzienne wydarzenia, które zdrowa osoba postrzegałaby jako normalne i niegroźne. Jest to stan, w którym osoba doświadcza intensywnych i często nieadekwatnych reakcji lękowych w odpowiedzi na różne sytuacje życiowe. Osoby cierpiące na nerwicę często odczuwają objawy somatyczne, takie jak bóle głowy, problemy żołądkowe, zaburzenia snu, przyspieszone bicie serca oraz objawy emocjonalne, takie jak poczucie zagubienia, stałe napięcie, trudności w koncentracji i nadmierna pobudliwość.
Kluczem do zrozumienia istoty nerwicy jest nadmierna obecność lęku. Lęk sam w sobie pełni pożyteczną funkcję – jest mechanizmem wykształconym ewolucyjnie w celu obrony organizmu głównie przed zagrożeniami zewnętrznymi. Jego korelaty można dostrzec w sferze poznawczej, emocjonalnej i fizjologicznej. Ma za zadanie skoncentrowanie uwagi organizmu na potencjalnym zagrożeniu, umożliwiając podjęcie działania w sytuacji gdy zagrożenie okaże się realne, a więc ostrzega przed niebezpieczeństwem i umożliwia uniknięcie zagrożenia. Głównym problemem jest pojawienie się lęku w sytuacjach, gdy obiektywnie nie ma realnego zagrożenia lub jest ono minimalne. Gdy staje się jednak przewlekły i przesadny, może prowadzić do nerwicowych zaburzeń lękowych.
Rodzaje nerwicy
Nerwica może objawiać się różnorodnymi dolegliwościami, w zależności od rodzaju nerwicy i indywidualnych cech pacjenta. Wśród najczęstszych typów nerwic wyróżnia się:
Charakteryzuje się nadmiernym, przewlekłym lękiem i niepokojem, które często występują bez konkretnego powodu. Osoby z nerwicą lękową doświadczają silnych ataków paniki, które mogą powodować duszności, uczucie zagubienia czy drżenie. W nerwicy lękowej obserwuje się mechanizm błędnego koła – reakcje organizmu stają się nieadekwatne do sytuacji, nasilając poczucie strachu i wywołując jeszcze silniejsze symptomy. Błędne koło w nerwicy polega na tym, że lęk wywołuje nieprzyjemne myśli i odczucia, co z kolei tylko wzmacnia uczucie lęku. Wzrost napięcia i lęku nasila objawy, których chory się obawia. Koncentracja na innych sprawach staje się trudna, a chorzy na nerwicę stają się drażliwi, co tylko pogłębia ich wewnętrzne napięcie. Poczucie krzywdy prowadzi do poczucia winy, które nasila lęk i wzmaga wyrzuty sumienia. W rezultacie osoba jest skoncentrowana na swoim cierpieniu, czując się nierozumiana i wyobcowana, co jeszcze bardziej nasila lęk, złość i poczucie osamotnienia. Osoba doświadczająca tego nie zawsze może odróżnić, czy pierwotnie pojawił się lęk, czy objawy fizyczne z nim związane, czy też strach przed samym lękiem.
Jest to zaburzenie, w którym osoba ma natrętne myśli, obrazy lub impulsy, które niechcący pojawiają się w umyśle i wywołują uczucie niepokoju. Aby złagodzić napięcie, osoba wykonuje określone rytuały lub akty, takie jak powtarzanie słów, mycie rąk czy sprawdzanie zamykających się drzwi.
Nerwica somatyczna (zaburzenia somatyzacyjne)
Objawia się silnymi objawami fizycznymi, takimi jak bóle głowy, brzucha, pleców czy różne dolegliwości, które nie mają jednoznacznej przyczyny organicznej. Osoby z nerwicą somatyczną często często odwiedzają lekarzy i specjalistów, poszukując pomocy medycznej, jednak nie można znaleźć przyczyny tych objawów.
Agorafobia
Agorafobia to zaburzenie lękowe charakteryzujące się silnym lękiem przed otwartymi lub zatłoczonymi przestrzeniami oraz niepokojem związanym z sytuacjami, w których ucieczka lub pomoc może być trudna. Osoby z agorafobią mogą unikać miejsc publicznych, tłumów lub podróży, co może prowadzić do izolacji społecznej. Terapia obejmuje terapię poznawczo-behawioralną i farmakoterapię.
Fobia społeczna
Charakteryzuje się silnym strachem przed wystąpieniem publicznym, rozmowami z nieznajomymi czy sytuacjami społecznymi. Osoby z fobią społeczną mogą odczuwać silne napięcie, zaczerwienienie twarzy czy drżenie w sytuacjach społecznych.
Przyczyny nerwicy
Przyczyny nerwicy są złożone i wynikają z interakcji wielu czynników, takich jak genetyka, osobowość, stres, traumatyczne wydarzenia czy niekorzystne doświadczenia życiowe. Dolegliwości nerwicowe są najczęściej efektem przeciążenia układu nerwowego oraz intensywnego życia wewnętrznego jednostki. Przyczyny nerwic są różnorodne, często wynikają z trudnych, niejednoznacznych sytuacji życiowych, takich jak relacje rodzinne, zawodowe czy traumatyczne przeżycia. Wychowanie w rygorystycznym lub karzącym środowisku także może być czynnikiem ryzyka. Jednak nie każda sytuacja stresowa prowadzi do nerwicy, a pojawienie się objawów nerwicy zależy od wielu czynników, w tym odporności układu nerwowego.
Leczenie nerwicy może obejmować terapię psychologiczną, taką jak terapia poznawczo-behawioralna, oraz leczenie farmakologiczne, które ma na celu złagodzenie objawów lękowych i emocjonalnych. W niektórych przypadkach skuteczną formą leczenia może być także psychoterapia grupowa lub wsparcie rodziny i bliskich.
