Natręctwa określane również jako obsesje, to powtarzające się, niechciane myśli, wyobrażenia lub impulsy, które są natrętne i trudne do kontrolowania. Osoby doświadczające natręctw często odczuwają silny niepokój lub dyskomfort związany z tymi myślami, mimo że są świadome ich irracjonalności. Natręctwa mogą obejmować różne tematy, takie jak obawa przed zanieczyszczeniem, agresywne impulsy, potrzeba symetrii czy nadmierne zamartwianie się o bezpieczeństwo.
Pacjenci postrzegają je jako własne myśli, co odróżnia je od parahalucynacji i halucynacji, które są odbierane jako pochodzące z zewnętrznego źródła. Obsesje różnią się od urojeń ze względu na krytyczny, ego-dystoniczny stosunek pacjentów wobec tych myśli. Mimo to, w praktyce postawa pacjentów wobec obsesji może być niejednoznaczna, co sprawia, że odróżnienie obsesji od urojeń bywa trudne, zwłaszcza w wieku rozwojowym.
Natręctwa myślowe
Natrętne myśli, znane również jako inwazyjne myśli, to powracające, uporczywe, niepożądane, powtarzające się i trudne do kontrolowania myśli lub wyobrażenia, które przewijają się w umyśle pomimo prób ich zatrzymania. Mogą one być niepokojące, nieprzyjemne lub sprzeczne z wartościami i przekonaniami danej osoby. Natrętne myśli często są związane z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. W przypadku zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, natrętne myśli są często powiązane z lękami, obawami lub potrzebą wykonywania określonych rytuałów lub zachowań w celu złagodzenia niepokoju.
Przykłady natrętnych myśli mogą obejmować przemocowe, seksualne lub bluźniercze myśli, obawy związane z chorobami lub szkodą dla siebie lub innych, albo myśli o symetrii, porządku, czystości lub perfekcjonizmie. Natręctwa myślowe często wywołują silny lęk, dyskomfort lub poczucie winy. Pomimo że osoba jest świadoma, że te myśli są irracjonalne lub przesadzone, ma trudności z ich zignorowaniem lub wyciszeniem. Natręctwa myślowe często dotyczą obaw związanych z moralnością, bezpieczeństwem, zdrowiem czy też mogą przyjmować formę agresywnych lub nieodpowiednich myśli.
Przykłady natręctw myślowych
Obawy o zanieczyszczenie
Osoba nieustannie myśli, że jej ręce są brudne lub że dotyka czegoś, co może być zakaźne, mimo że nie ma widocznych oznak zanieczyszczenia.
Obawy o bezpieczeństwo
Pojawiają się myśli, że mogło się zdarzyć coś złego, jak pożar lub wypadek, a osoba ciągle sprawdza, czy drzwi są zamknięte lub czy urządzenia elektryczne są wyłączone.
Natrętne myśli o agresji
Osoba ma powtarzające się myśli o wyrządzeniu krzywdy innym ludziom lub sobie, nawet jeśli nie ma intencji działania na ich podstawie.
Obawy o moralność
Pojawiają się myśli dotyczące złamania norm moralnych lub religijnych, jak wątpliwości co do własnych intencji czy działań.
Obawy o zdrowie
Natrętne myśli o poważnych chorobach, mimo braku objawów, prowadzące do częstych wizyt u lekarzy lub szukania informacji na temat objawów w internecie.
Perfekcjonizm
Myśli o konieczności spełnienia określonych standardów, takich jak idealne uporządkowanie rzeczy w domu czy dążenie do perfekcji w pracy.
Obawy o utratę kontroli
Obawa przed utratą kontroli nad własnymi czynami lub myślami, co może prowadzić do lęku przed działaniem na podstawie tych myśli.
Natręctwa myślowe mogą prowadzić do wykonywania kompulsywnych zachowań mających na celu zredukowanie lęku związanego z tymi myślami. Jeśli natrętne myśli powodują znaczne cierpienie, trudności w funkcjonowaniu lub wpływają na jakość życia, warto skonsultować się z profesjonalistą w zakresie zdrowia psychicznego, takim jak psycholog lub psychiatra. Istnieją różne terapie, takie jak terapia poznawczo-behawioralna bądź możliwości leczenia farmakologicznego, które mogą pomóc w redukcji natrętnych myśli.