Izolacja to wtórny mechanizm obronny polegający na oddzielaniu komponentu afektywnego doświadczenia od komponentu poznawczego, czyli separowaniu uczuć od myśli. Usuwanie emocjonalnego znaczenia zdarzeń. Innymi słowy emocjonalne znaczenie zdarzeń jest usuwane, co pozwala na zachowanie pewnego dystansu wobec przeżywanych sytuacji i pomaga radzić sobie z trudnymi emocjami i stresującymi doświadczeniami.
Mechanizm ten może być postrzegany jako strategia ochronna, która umożliwia jednostce kontynuowanie codziennych działań i funkcjonowanie w społeczeństwie pomimo doświadczania bolesnych emocji. Dzięki izolacji człowiek może zachować kontrolę nad swoimi reakcjami emocjonalnymi, co jest szczególnie istotne w sytuacjach, które wywołują silny stres lub traumę.
Jak działa mechanizm izolacji
Izolacja jako mechanizm obronny działa na zasadzie oddzielenia myśli od towarzyszących im emocji. Na przykład osoba, która przeżyła traumatyczne wydarzenie, takie jak wypadek samochodowy, może opowiadać o tym zdarzeniu w sposób bardzo rzeczowy i pozbawiony emocji. Choć pamięta szczegóły wypadku, emocjonalny ładunek związany z tym przeżyciem jest „odizolowany” i nie wpływa na jej opowieść. W ten sposób jednostka może unikać przeżywania bolesnych emocji związanych z traumą. Izolacja jest nieświadomą strategią, która pomaga w ochronie ego przed lękiem i wewnętrznym konfliktem. Często stosowana jest przez osoby, które doświadczyły silnych, negatywnych emocji w przeszłości. Jest to sposób radzenia sobie z emocjonalnym dyskomfortem poprzez usunięcie uczuciowego znaczenia zdarzeń z przeszłości.
Skutki stosowania izolacji
W krótkoterminowej perspektywie izolacja może przynieść korzyści w utrzymaniu stabilności emocjonalnej, pozwalając skupić się na codziennych obowiązkach bez paraliżującego wpływu silnych, negatywnych emocji. Może być użyteczna w sytuacjach kryzysowych, gdzie kluczowa jest szybka i efektywna reakcja. Długotrwałe stosowanie izolacji może prowadzić jednak do negatywnych konsekwencji. Ciągłe oddzielanie emocji od myśli może utrudniać prawidłowe przetwarzanie emocji i prowadzić do ich kumulacji. To może z kolei skutkować problemami zdrowotnymi, zarówno psychicznymi, jak i fizycznymi, takimi jak depresja, lęki, czy zaburzenia somatyzacyjne (objawy fizyczne wynikające z nieprzepracowanych emocji).
Przykłady izolacji
– separowanie odczuć związanych z okropnościami wojny podczas ustalania strategii wojennej
– izolowanie przez lekarza odczucia wstrętu podczas wykonywania operacji na otwartym ciele
– osoba w obliczu osobistego kryzysu, takiego jak rozwód, skupiająca się wyłącznie na praktycznych aspektach sytuacji, unikając rozmów o swoich uczuciach związanych z rozstaniem
– lekarz opisujący szczegóły trudnych operacji w sposób techniczny, oddzielając swoje emocje od pracy zawodowej, co pozwala mu wykonywać swoje obowiązki bez nadmiernego obciążenia emocjonalnego