Heurystyki to zasady, strategie lub metody podejmowania decyzji, które pozwalają na rozwiązywanie problemów lub podejmowanie ocen w sposób szybki i efektywny, chociaż może nie być to optymalne lub w pełni dokładne rozwiązanie. Słowo „heurystyka” pochodzi od greckiego słowa heuriskō, co oznacza znajduję.
Heurystyki są stosowane w wielu dziedzinach życia, w tym w naukach społecznych, psychologii, matematyce, informatyce, sztucznej inteligencji i inżynierii. Ich celem jest pomoc w uproszczeniu złożonych problemów lub podejmowaniu decyzji w warunkach niepewności, nie mając wystarczających informacji lub działając pod presją czasu.
Istnieje wiele różnych heurystyk, a oto kilka przykładów:
Heurystyka dostępności
Polega na ocenianiu prawdopodobieństwa lub częstotliwości zdarzeń na podstawie łatwości, z jaką przychodzą nam do głowy przykłady tych zdarzeń. Częstość tych zdarzeń może być zawyżona, ponieważ pewne rzeczy są łatwiej dostępne w naszej pamięci.
Heurystyka reprezentatywności
Polega na szacowaniu prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia na podstawie podobieństwa do jakiejś grupy czy stereotypu.
Heurystyka zakotwiczania i dostosowania
Odnosi się do skłonności do opierania swoich osądów lub ocen na początkowych informacjach (zakotwiczanie) i następnie modyfikowania ich w zależności od dodatkowych informacji.
Heurystyka zastępowania
Występuje, gdy zamiast odpowiedzieć na trudne pytanie, odpowiadamy na prostsze pytanie, które jest mu bliskie.
Heurystyki mogą być bardzo użyteczne w wielu sytuacjach, umożliwiając szybkie podejmowanie decyzji i redukując ilość potrzebnych obliczeń bądź czynności. Warto jednak pamiętać, że heurystyki mogą prowadzić do błędów poznawczych, które wpływają na jakość decyzji, zwłaszcza w przypadkach, gdy sytuacja jest skomplikowana lub gdy nie mamy wystarczających informacji do dokładniejszej analizy.
