Dysonans poznawczy to pojęcie psychologiczne, które odnosi się do niezgodności lub sprzeczności między przekonaniami, wartościami, postawami lub informacjami, które jednostka posiada. Jest to stan nieprzyjemnego, wewnętrznego napięcia emocjonalnego, które powstaje, gdy istnieje konflikt pomiędzy różnymi elementami poznawczymi w umyśle jednostki.
Dysonans poznawczy powstaje, gdy jednostka doświadcza sprzeczności między swoimi przekonaniami, a rzeczywistością, bądź też wewnątrz siebie, gdyż posiada sprzeczne przekonania lub wartości. Może również wystąpić, gdy jednostka podejmuje działania, które są niezgodne z jej przekonaniami lub wartościami. Ten konflikt poznawczy może wywoływać niepokój, dezorientację i frustrację.
Aby złagodzić dysonans poznawczy, jednostka może podejmować różne strategie. Może zmienić swoje przekonania lub wartości, aby dopasować się do nowych informacji lub działania. Inną strategią jest szukanie dodatkowych informacji, które mogą potwierdzić lub uzasadnić sprzeczne przekonania. Wreszcie, jednostka może też minimalizować znaczenie sprzeczności lub zniekształcać informacje w celu zmniejszenia napięcia.
Dysonans poznawczy jest ważnym konceptem w psychologii, ponieważ wpływa na nasze postrzeganie, myślenie i podejmowanie decyzji. Przyswojenie sprzecznych informacji lub przeżywanie niezgodności między naszymi przekonaniami, a rzeczywistością może prowadzić do konfliktów i trudności adaptacyjnych.